اجزای SDI
- داده های مکان مبنا Geographic Data
همانطور که از اسم این داده ها مشخص است داده هایی هستند در ارتباط با مکان قرار گیری عوارض. در سطح ملی و منطقه ای اولین بخش این داده ها نقشه های توپوگرافی پوششی هر کشوری می باشند.این نقشه ها که نقشه های مبنایی هر کشوری می باشند به همراه نقاط مبنای مسطحاتی و ارتفاعی زیربنای اطلاعات مکانی هر کاربری بوده و از اولویت بسیار بالایی برخوردار می باشند. اهمیت این داده های مبنایی به خاطر این است که تمام کاربران ملی، اطلاعات مکان مبنای خود را بر مبنای این داده ها، گردآوری تعیین و یا اندازه گیری می نمایند. این نقشه های مبنایی درواقع هسته تشکیل دهنده چنین سیستمی می باشند. اهمیت این داده های مبنایی در حدی است که در اکثر کشورها روی این زیر ساختار کار نموده اند. سازمان های نقشه برداری وظیفه ایجاد، پشتیبانی، و نگهداری این زیر ساختار را به عهده دارند. از دیگر اطلاعات مبنایی که بر مبنای نقشه های مبنا تهیه می گردند می توان به مدل رقومی زمین(DEM)عکس های ماهواره ای تصحیح شده، ارتوفتو، داده های هیدرو گرافی، اطلاعات حمل و نقلی و جاده ای، شبکه آبها، محدوده های تقسیمات کشوری، داده های کاداستر و…. اشاره نمود.
- استانداردها Standards
استانداردها بخش دستوری این زیر ساختار می باشند که برای یکسان سازی زبان ارتباطی بین ارگان ها، تولیدکنندگان و کاربران داده ها مورد استفاده قرار می گیرند و مشخص می نمایند که هر داده مکان مبنا با چه خصوصیات و اطلاعات توصیفی باید گردآوری شود. این استانداردها همچنین به کاربران داده ها، مشخصات و میزان اطلاعاتی را که در رابطه با داده ها می توانند انتظار داشته باشند را مشخص می نماید. این استانداردها نه تنها در رابطه با عوارض نقشه ای بلکه در ارتباط با اطلاعات توصیفی، ارتباط عوارض و وابستگی های هر داده به داده های دیگر می بایست ایجاد و تدوین گردند.
- مرکز هماهنگی داده ها Clearing House
مرکز تبادل داده های مکانی Spatial Data Clearinhouse سیستمی است که در آن می توان متادیتای داده های مکانی را جمع آوری نمود و در صورت نیاز به جستجوی داده های موردنیاز پرداخت، متادیتای کلیه داده های مکانی اعم از داده های تولیدشده ملی که توسط سازمانی خاص تولید می گردد و یا داده هایی که به واسطه اجرای یک پروژه تولید می شود، تماماً در این مراکز نگهداری می گردند. یکی از مباحث مهم در نگهداری داده ها، تفکیک آنها از طریق کدهای انحصاری می باشد.به طوری‌که به هر عارضه کد انحصاری الحاق می گردد و در تمامی سامانه ها و داده های مختلفی که این عارضه در آنجا حضور دارد از این کد استفاده می گردد. این موضوع باعث جلوگیری از تکرار غیرضروری عارضه در آرشیو نگهداری داده ها شده و نتیجتاً تمامی اطلاعات توصیفی وابسته به هر عارضه در یکجا گردآوری می شود. از طرفی فرمت ها و نحوه ثبت و نگهداری یکسانی تعیین می گردد تا از عدم انطباق بین ارگان های مختلف جلوگیری گردد. این بخش هماهنگ کننده تمامی کاربران ازنظر داده های نگهداری شوند را بر عهده دارد.
- فرا داده Metadata
فراداده که به آن متادیتا و ابر داده نیز گفته می شود، به معنای اطلاعات در مورد اطلاعات است. به زبان عامیانه، مجموعه ای از اطلاعات و توضیحات که توصیف کننده یک داده خاص است را فراداده گویند.
به طور مثال: فرمت داده، مقیاس داده، موقعیت و مختصات جغرافیایی محدوده اطلاعات،تهیه کننده، سازمان تهیه کننده، تاریخ تهیه، میزان دقت اطلاعات، نرم افزار و روش تهیه اطلاعات، آدرس و مشخصات تهیه کننده اطلاعات، نوع سطح دسترسی و…. ، سیستم های جستجو اطلاعات را قادر می سازد به جای جستجو اطلاعات حجیم، تنها فراداده آن اطلاعات را جستجو نموده و اطلاعات مورد نیاز کاربران را در مورد موجودیت و چیستی اطلاعات، بدون دسترسی به اصل آن در اختیار آنها قرار دهد.
- نحوه ارتباط کاربران و داده ها Services
این بخش را اجزایی تشکیل می دهند که به کار با داده ها و جستجو در آنها کمک می نماید. بخش دیگری از این قسمت مربوط به خدماتی است که از پیش برای قشر خاصی از کاربران تعریف و آماده گردیده است.
- به اشتراک گذاری داده ها Partnership
این قسمت درواقع تعریف کننده وظایف، حدود اختیارات و نحوه ارتباط کاربران با یکدیگر است.در این قسمت نیاز به ایجاد قوانین و دستورالعمل های ملی روشن و واضح بسیار بدیهی است. از دیگر عملکردهای این بخش روشن نمودن وضعیت ارتباط بین تولیدکنندگان، کاربران دولتی و بخش خصوصی در رابطه با داده های مکانی است.
SDI دارای ماهیتی پویا بوده ، به نحوی که قابلیت انطباق با فناوری جدید و تطبیق با شرایط مختلف و متغیر در یک جامعه را مهیا می سازد.
سلسله مراتب توسعه SDI
محیط SDI دارای خاصیت سلسله مراتبی (Hierarchy) بوده به این مفهوم که ارتباط بین سطوح یک جامعه (محلی، شهری و استانی) مختلف آن جهت تبادل اطلاعات و سرویس‌ها در محیطهای مختلف، فراهم می شود.
ساخت و به کارگیری یک GIS بر روی بستر SDI از ضریب اطمینان موفقیت بالاتری برخوردار است.
خاصیت سلسله مراتبی SDI امکان استفاده از اطلاعات مکانی موجود در آن و تبادل آنها بین سطوح مختلف استان و GIS های آن را فراهم می‌کند GIS. با بهره گیری و استفاده از پایگاه های موجود و تعریف شده در بستر) SDI نقشه های توپوگرافی و لایه های اطلاعاتی شامل، آب، برق، گاز، عکسهای هوایی و اطلاعات دیگر) همراه با داده های توصیفی مربوط عوارض، امکان ایجاد یکپارچه پایگاه اطلاعات مکانی و توصیفی را فراهم می کند.
دلایل استفاده از SDI در یک پروژه
- تدوین پیش نویس و راهکارهای راه اندازی بستر SDI
- ایجاد مقدمات راه اندازی زیرساختارهای داده‌های مکانی پروژه
- Provincial/State SDI جهت بهینه‌سازی مدیریت و برنامه ریزی در سطوح مختلف پروژه
- همکاری در ظرفیت سازی و اشاعه فرهنگ استفاده و به کارگیری SDI در مدیریت و برنامه ریزی
- فنّاوری‌ای اطلاعات مکانی و شبکه های ارتباطی
- توسعه خدمات و سرویس های اطلاعات مکانی
- هماهنگی ها و قابلیت ادغام
- هستی شناسی Ontology
- مفهومی Semantics
- سیاست ها و قوانین مختلف بر داده ها و اطلاعات شامل اثرات آنها برای جمع آوری، مستند سازی، حفظ و نگهداری، دسترسی و استخراج داده ها
- تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی از SDI و راهبردهای مرتبط (دولت الکترونیک) در سازمان ها و ارتباط بین سازمان ها
