بررسی مدل سازی های موجود در GIS/مقدمه

یکی از اهداف مهم سیستم های اطلاعات جغرافیایی ارائه ی چارچوبی مکانی به منظور حمایت از تصمیم گیری در جهت بهره وری صحیح از منابع زمین و مدیریت محیط مصنوع انسان می باشد. تحولات معاصر در زمینه ی پایگاه داده و فناوری نرم افزار منجر به ارائه نسل های جدیدی از مدل داده جغرافیایی شده است. استفاده از پایگاههای داده متداول و همچنین به کارگیری مدل های داده پیشرفته تر در سیستم های اطلاعات جغرافیایی، مستلزم داشتن دانش پایه و اطلاعات جامع در حوزه مفاهیم مرتبط با مدل و آشنایی با فرآیند مدل سازی می باشد. در این مجموعه ابتدا توضیحاتی پیرامون مفهوم مدل و مدل سازی ارائه می شود و در ادامه ضمن معرفی مدل داده رابطه ای به عنوان مدل رایج در مبحث مدل سازی، مزایا و معایب آن نیز مطرح می گردد. سپس نگاه شئ گرایی و مدل داده شئ گرا بیان می شود. در فصل پایانی به شکل مقدماتی با زبان مدل سازی یکپارچه آشنا خواهیم شد و در قالب یک مثال به چگونگی تطبیق مفاهیم مکانی در مدلسازی پدیدههای جغرافیایی به کمک این زبان مدلسازی شئ گرا خواهیم پرداخت.

gismed

مدل کلمه ای است که روزمره از آن استفاده میکنیم، اگر در یک لغت نامه خوب به دنبال معنی آن باشیم احتمالاً بیش از ۸ تعریف به عنوان اسم و چندین معنی به عنوان فعل برای آن پیدا خواهیم کرد. معانی مانند ساختن چیزی از گل، یا استفاده از ریاضیات برای شبیه سازی و … بهعلاوه در مییابیم که اغلب تعاریف در یک چیز مشترک هستند ؛ ساده سازی یا کم کردن پیچیدگی ها. به زبان ساده تر مدل یک ساده سازی از واقعیت است به نحوی که به راحتی قابل فهم باشد. به بیان دیگر مدل؛ شرح، توصیف یا توصیف ساده شده یک واقعیت است.

واژه دیگری که در جای خود به تکرار از آن استفاده میکنیم واژه مدلسازی می باشد. مدل سازی میتواند به عنوان یک پروسه، روند یا پردازش در نظر گرفته شود، پردازشی که خروجی آن یک مدل است. قبل از اجرای پروسه مدل سازی نیاز است به چند سوال اساسی پاسخ دهیم [۱۱]، این که: مدل چه چیزی می خواهد به ما بگوید؟ آیا مسئله و مشکل را درک کرده ایم؟ به چه چیز هایی نیاز داریم؟ از چه مرحلهای شروع کنیم؟ چگونه ابزار موجود را به کار گیریم تا به مدل های با معنی دست پیدا کنیم؟

پیش درآمد مطرح شده در این مقدمه صرفا بیانی عام از مفهوم مدل و مدلسازی میباشد. برای بررسی وجوه و نگرش های خاص به موضوع مدل و مدلسازی لازم است در ابتدا هدف، چارچوب و حوزه بحث خود را تعیین کنیم. این مجموعه قصد دارد به بررسی مفاهیم در حوزه مدلسازی مکانی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بپردازد.

به طور خلاصه مدل سازی مکانی GIS ، پروسه ای شامل مدل سازی، آزمایش و تفسیر داده های جغرافیایی است، این پروسه از مجموعه ای از روش ها و روندهای تحلیلی از پیش تعریف شده استفاده می کند تا اطلاعات مرتبط با رابطه های مکانی موجود بین پدیده های جغرافیایی را نتیجه دهد. هدف کلی از مدل سازی مکانی؛ مطالعه ی اشیاء یا پدیده های مرتبط با مکان در دنیای واقعی می باشد. مدل سازی مکانی میتواند برای ارزیابی برازندگی و توانایی، تخمین و پیشبینی، و تفسیر و تفهیم موقعیت های دنیای واقعی مفید واقع شود.

منبع: Brimicombe, Allan. GIS, Environmental Modelling and Engineering, Taylor and Francis, London and New York, 2003.