میدان مغناطیسی یا آهنربایی کره زمین در حال ضعیف شدن است. اگر این کاهش در شدت میدان با همین آهنگ به پیش رود ظرف ۱۲۰۰ سال آینده قطب نماهای سراسر دنیا از کار خواهند افتاد تا مدتی به طرف همه جا ولی در واقع به هیچ جا منحرف خواهند شد سپس به آهستگی پس از گذشت ده ها و یا صدها سال بار دیگر هم راستا خواهند شد. اما این بار به سمت جنوب.
وارونگی میدان مغناطیسی
میدان مغناطیسی زمین وارونه خواهد شد این اتفاق پیشتر نیز بارها روی داده است. زمین شناسان در سنگ های مغناطیسی چندین میلیون ساله قراینی یافته اند که این را تائید می کنند.
روشن است که این پدیده بیانگر مطلب بسیار مهمی درباره هسته درونی زمین است. اما پرسش این جاست که این مطلب مهم چیست؟
هسته زمین از آهن و نیکل تشکیل داده است که بخش عمده ای از آنها به حالت گداخته وجود دارد. این مایع فلزی پیوسته در جنبش است و این جنبش به نحوی جریانهای الکتریکی به وجود می آورند که میدان مغناطیسی زمین را ایجاد میکنند. جزئیات این فعالیت فلز گداخته و تغییراتی که در میدان مغناطیسی زمین به وجود می آورند هنوز روشن نشده است برخی از سرنخ هایی که درباره رویدادهای درون زمین در اختیار داریم از بررسی ساختار بیرونی این میدان بسیار گسترده به دست آمده اند. این میدان مغناطیسی زمین را در محاصره خود دارد و تا صدها هزار کیلومتر در فضا ادامه دارد. میدان مغناطیسی را می توان به صورت مجموعه ای از خط های فرضی تصور کرد که در فضا از قطب جنوب در جنوبگان تا قطب شمال در کانادا قوس می زند و سپس در درون هسته زمین ادامه دارد تا بار دیگر از قطب جنوب سر در آورد میدان مغناطیسی زمین همواره نابسامان است. قطب های مغناطیسی زمین ۱۱ درجه با قطب های جغرافیایی زمین فاصله دارند در این میدان پیچ های و خمید گیهایی وجود دارد که در آن نواحی ممکن است جهت عقربه قطب نما حتی تا ۲۰ درجه از شمال حقیقی فاصله داشته باشد. دریانوردان این نواحی را از قرن یازدهم هجری تاکنون نقشه برداری کرده اند تا مبادا قطب نما هایشان آنان را از مسیر واقعی منحرف کند. از روی نوشته های آنان در می یابیم که شدت میدان مغناطیسی زمین افت و خیز بسیار زیادی دارد.
جابه جایی قطب ها
سالانه در حدود ۲۰ کیلومتر به طرف غرب جابه جا میشود در نظر دانشمندان امروزی این بدان معناست که مایع گداخته هسته زمین با سرعتی در حدود نیم میلیمتر در ثانیه در حرکت است یعنی در روز تقریباً مسافتی برابر نصف طول زمین فوتبال را می پیماید .زمین فیزیکدانان در مقیاس گسترده تر با بررسی مغناطیسی هایی که در گدازه های منجمد باستانی محبوس شده اند رد پای میدان مغناطیسی زمین را ۳۰ تا ۵۰ میلیون سال گذشته دنبال کرده اند. هم چنانکه سنگ ها گداخته میشوند اتم های آهن موجود در آنها تمایل می یابند با راستای میدان مغناطیسی آن دوره هم راستا شوند. این مدارک نشان می دهد که در گذشته میدان مغناطیسی زمین در فاصله های زمانی نامعین از ۳۰ هزار سال گذشته تا ۱ میلیون سال وارونه شده است. میدان از این رو به آن رو می شود. یعنی در مدت نزدیک به ۱۰۰هزار سال ضعیف می شود و سپس در جهت دیگر افزایش می یابد.
