پروژه دقیق‌سازی نقشه گسل های پنج کلان‌شهر ایران و تعیین نرخ لغزش آنها به همت کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور آغاز شد.
به گزارش دیده‌بان علم ایران، مطالعات ژئوفیزیک زمینی (ژئوالکتریک و GPR) گسل‌های تهران به عنوان بخشی از مطالعات میدانی جهت دقیق‌سازی نقشه گسل‌های پنج کلان شهر تهران، کرج، مشهد، تبریز و کرمان آغاز شد.
علیرضا عامری، معاون مدیرکل دفتر اکتشافات ناحیه‌ای معاونت اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تصریح کرد: تشخیص گسل‌های لرزه‌ای در محدوده های شهری با دشواری خاص خود همراه است و نشانه های سطحی گسله ها بدلیل توسعه شهری پوشیده شده و این کار مطالعه آن ها را دشوار می کند که برای رفع این مشکل از روش های مطالعاتی گوناگون در کنار هم استفاده می شود.
وی با ضروری عنوان کردن شناسایی و بررسی گسلها شد: با توجه به این‌که مطالعات ژئوتکنیک از قبیل حفاری و آزمایش‌های مربوطه به سختی و با هزینه بالا انجام‌پذیراست، استفاده از مطالعات غیرمخرب نظیر مطالعات ژئوفیزیک به لحاظ ارزان و سریع‌تر بودن برای مناطق شهری سودمند و مفید است.
این کارشناس‌ارشد، با بیان این‌که با استفاده از روش‌های مختلف ژئوفیزیکی می‌توان پارامترهای فیزیکی ساختارهای زیر سطحی را اندازه‌گیری کرد، تصریح کرد: از این راه وضیعت محل ساختگاه سازه‌های مختلف، تشخیص محل گسلها، تعیین ضخامت آبرفت، عمق سنگ کف و وضعیت آب‌های زیرزمینی حفرات و تونل‌ها شناسایی خواهد شد.
معاون مدیرکل دفتر اکتشافات ناحیه‌ای معاونت اکتشاف سازمان زمین شناسی از استقرار کارشناسان گروه اکتشافات ژئوفیزیکی سازمان متبوع خود در محدوده موردنظر در شهر تهران به منظور شناسایی و دقیق‌سازی گسل‌های تهران خبر داد و گفت: این کارشناسان با استفاده از روش‌های ژئوالکتریک و رادارنفوذی به زمین کار برداشت را آغاز کرده‌‌اند که در نهایت براساس اطلاعات به‌دست آمده از داده‌های ژئوفیزیک و تلفیق آن با دیگر داده‌های زمین‌شناسی منتج به نتایج مطلوب در مورد شناسایی گسلها خواهد شد.
به گفته عامری، این اطلاعات در آینده می‌تواند در حوزه‌های کاربردی شهری و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور مورد استفاده قرار گیرد.
اجرای این طرح ملی به دلیل قرار گرفتن محدوده‌های مطالعاتی در داخل کلان شهرها و وجود سازه‌ها و ساخت‌وسازهای شهری با موانع و محدودیت‌هایی مواجه است، که برای مقابله با این مشکل کارشناسان این طرح از پارامترهای مختلف مطالعاتی به منظور شناسایی محل دقیق گسلها و تعیین نرخ لغزش آنها بهره می‌برند.
در همین راستا، کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به‌منظور دستیابی به محل دقیق گسلها و تعیین نرخ لغزش آنها فازهای مطالعاتی از جمله بررسی مطالعات پیشین، مطالعه عکس‌های هوایی قدیمی و تصاویر ماهواره‌ای مناطق مورد نظر، پیش از توسعه شهری و بازدیدهای میدانی را در دستور کار قرار دادند و در ادامه فازهای مطالعاتی دیگر شامل مطالعات ژئوفیزیک، سایزمیک، Insar، GPS و سن‌سنجی انجام خواهد شد.
ایران در پهنه‌ای جنبا با رویدادهای زمین‌لرزه‌های گسترده واقع شده و سالانه با زمین‌لرزه‌های بزرگ مواجه است که بر همین اساس شناسایی محل دقیق گسله‌ها و تهیه نقشه دقیق آنها به منظور ارائه راهکارهای مناسب جهت بهینه‌سازی و مقاوم‌سازی پهنه‌های خطر امری ضروری به نظر می‌رسد.
امید می‌رود با تهیه و تکمیل نقشه گسله‌های پنج کلان‌شهر کشور و توجه به دستورالعمل‌های وزارت راه، مسکن و شهرسازی در رعایت حریم گسله‌ها در توسعه شهری در آینده از بروز خسارات گسترده در کلان‌شهرها و بخصوص پایتخت با توجه به تمرکز نیروی انسانی و منابع مالی بسیار بالا پیشگیری شود.
گسل‌های تهران شامل گسل مشا-فشم، گسل شمال تهران، گسل نیاوران، گسل تِلو پایین، گسل محمودیه، گسل شیان و کوثر، گسل شمال ری، گسل جنوب ری، گسل کهریزک، گسل گرمسار، گسل پیشوا و گسل پارچین هستند؛ البته گسل‌های فرعی زیادی در سطح شهر تهران مانند نارمک، شادآباد، داوودیه، عباس‌آباد، باغ فیض و … وجود دارد.
