سفری در تاریخ، نقشه برداران جهان ما

سفری در تاریخ، نقشه برداران جهان ما

در جامعه داده محور امروز، که در آن خدمات مبتنی بر موقعیت مکانی به بخش مطلقی (ثابتی) از زندگی روزمره تبدیل شده است، شکی نیست که نقشه ­برداری تاثیر زیادی در پیرامون ما دارد. اما آیا می دانید که نقشه برداران از زمان آغاز تمدن بشری برای توسعه جهان، ضروری بوده­ اند؟ در این سفر مختصر در طول تاریخ، جان اف. بروک، نگاهی غافلگیرکننده و سرگرم­کننده از اهمیت نقشه برداری در اعصار (دوره­ ها) مختلف، از دوران باستان تا عصر مدرن امروزی می ­پردازد.

تصور اینکه مردم در تمدن­ های باستانی (گذشته)، سرزمین­ های خود را، چگونه تقسیم می­کردند، دشوار نیست (نخواهد بود). آن­ها مطمئناً از ابتدای نخستین دوره (تاریخ)، از زمانی­که عشایر شکارچی تصمیم به استقرار در یك محل دائمی، با اهلی كردن حیوانات و ساخت سكونت گاه گرفتند، اختیار تصرف (تصدی) را در اختیار داشتند. از نظر لغوی، مفهوم مرزها به خوبی در کتاب مقدس (پیدایش) به اثبات رسیده است؛ زمانی­که آدم و حوا بعد از خوردن سیب ممنوعه از دروازه­های باغ عدن بیرون رانده شدند، که این می تواند حاکی از مشخص بودن یک مسیر ثابت باشد. حتی می­توان ذات باریتعالی را آن­چنان که در کتاب امثال سلیمان[1] آمده است، درگیر در نقشه ­برداری دانست. در آن زمان که می­فرماید: “وقتی او آسمان ها را شکل می­داد، من آن­جا بودم. آن زمان که قطب نما را بر فراز عمق می­ نشاند (قرار می­دهد).”

حکاکان نقشه بردار

قبل از بیان اسناد تاریخی، می­توان به بنای اولین ساختار بنای [2]Stonehenge با الگوی شعاعی (حدوداً در حدود 3100 سال قبل از میلاد مسیح)، اشاره کرد. این سنگ­ های نام آشنا، در واقع در حدود 2600 سال قبل از میلاد مسیح، در مکان فعلی خود، قرار گرفته­ اند، که با ساخت (بنای) تنها نمونه بازمانده از عجایب هفتگانه­ جهان باستان یعنی بزرگترین هرم جیزه همزمان هستند. این بناهای تاریخی غول پیکر را که در جهت شمال واقعی با چند دقیقه انحراف واقع شده­ اند، می توان شاهکار (کار) “نقشه­ برداران افسانه­ ای”  که وظایف گسترده­ ای در این تمدن داشتند، دانست.

شواهد مربوط به کار آن­ها را در لوح ­های سنگی بر جا مانده از سال 3050 قبل از میلاد مسیح، که در آن قبل از ساخت هر بنا، مراسمی تحت عنوان “بسط ریسمان” به عنوان پایه ­ی تشریفات مذهبی برگزار می­ شده است، مشاهده کرد. طناب مورد نظر، که مقدس شمرده می­شده است، مورد استفاده نقشه برداران بوده است و به 100 ذراع (قطعه) تقسیم می­شده است. شواهد آن در دو مجسمه باستانی فوق­ العاده از دو کتیبه که ریسمان را در دامان خود نگه داشته­اند و آن را به سمت قوچ موجود در زه می­کشانند، به تصویر کشیده شده است.

حکاکان نقشه بردار، پس از طغیان رودها، کار اندازه­ گیری و محاسبه بازده محصول برای محاسبه مالیات و تعیین مقادیر کلیه محصولات کشاورزی را انجام می ­دادند. تعدادی از فراعنه برای مدیریت امور املاک سلطنتی و نظارت بر نیازهای قلمرو در حال گسترش خود، همواره به این نقشه­ برداران که به «اداره نقشه برداری» موسوم بودند، وابسته بودند. یکی از فراعنه­ی پادشاهی جدید (در حدود سال 1360 پیش از میلاد) معروف به آخناتن حتی نقشه بردارانش را به این وسیله اختصاص داده بود که حاشیه شهر جدید خود را در جنوب مصر با سنگ ­های حیرت انگیز درج کنند. بسیاری از کتیبه های صخره ای که به یادبود کرانه آخناتن معروف هستند، هنوز هم امروزه قابل مشاهده اند.

سنگ های آستانه

اطلاعات نقشه ­برداری همواره به نسل ­های آینده منتقل شده است. به عنوان مثال ، دو تن از فیلسوفان / ریاضیدانان یونان باستان، تالس و فیثاغورث، برای یادگیری برنامه­ های کاربردی مشهور اعداد نقشه ­برداری، برای بررسی میدانی، به مصر سفر کردند. که چارچوب نظریه ­هایی که این دو دانشمند بزرگ بعدها ارائه دادند و به نام آن ­ها نام گذاری شد، قرار گرقت. در حین تحقیق درباره تاریخ نقشه ­برداری در مصر و یونان باستان  به نام مردی به نام Hero (یا Heron)، از بند اسکندریه مصر، برخوردیم. او به طور واضح یک نقشه بردار برجسته یونانی بود که اعتبار بسیاری از اختراعات شگفت انگیز مانند لوله زانویی و دریچه را داشت. اما از دیدگاه ما نکته قابل توجه، در رساله وی در مورد ابزار نقشه برداری یعنی دیوپترا بود. او در توضیحات مفصل خود، این سازه که شباهت چشمگیری به تئودولیت مدرن دارد، اگرچه فاقد تقویت نوری است را معرفی کرده است. ما دریافتیم که او بین 10 تا 70 میلادی زندگی می­کرده است.

ما از نبود سنگ آستانه در نقشه ­برداری یونان باستان متعجب شدیم، به ویژه که در هر دو فرهنگ به لحاظ زمانی (مصریان و رومیان) بسیار پرکار بودند. با این حال، در سفر اخیرمان به یونان در سال 2015، یک سنگ آستانه حکاکی شده،  قدمت آن از سال 550 قبل از میلاد مسیح، از آگورای باستانی در نزدیکی پارتنون در آتن کشف کردیم. ما از این کشف خوشحال شدیم و آن را که نشانه آغاز یک ارتباط واقعی بین سه تمدن باستانی بود، مسرور شدیم.

زوایای راست

در ساختار سلسله مراتبی روم باستان، نقشه­ برداران مورد عزت و احترام بسیار قرار می گرفتند. برخی از کارهای سطح بندی (ترازیابی) دقیق آن ها هنوز هم در بسیاری از قنات ­ها، جاده­ ها و بناهای دیدنی که امروزه چشم انداز آن هستند، مشهور است. آن ­ها مسئول نشانه ­گذاری شهرهای جدید و تخصیص دارایی­ های زمین و همچنین برای حل و فصل اختلافات مرزی، چه در عرصه و چه در دادگاه بودند. شهرهای رومی همیشه در یک الگوی شبکه­ ای قرار می ­گرفتند. این الگو که از طرح­ های شهری مصری منشأ می­ گرفت و توسط یونانیان اصلاح شده بود و ابزار نقشه برداری رومیان موسوم به “groma” ابزاری مناسب برای دستیابی به تقاطع­های 90 درجه بود.

پیکربندی خیابان­ متعامد به طور واضح در سایت باستان شناسی حفاری شده در پمپئی قابل کشف است. در آنجا، همچنین می ­توان کارگاهی را که توسط یک نقشه بردار به نام وروس (79 میلادی) درست قبل از دفن توسط گدازه­ های کوهستان اداره می ­شده است، شناسایی کرد. نام نقشه بردار مفروض، همراه با قطعات پایه و فلزی فوقانی groma به همراه میخ­ های نشان فلزی، تجهیزات نقشه کشی و یک بسته دستی قابل حمل بر روی جعبه ای که برای حمل و نقل تجهیزات نوشتن استفاده می ­شده است، که برای تعیین زمان و جهت­ گیری مورد استفاده قرار می گرفته است، قابل مشاهده است. نام یکی دیگر از نقشه ­برداران پمپئی به نام Popidius از سنگ مزار وی شناسایی شده است که بر روی آن، تصویر یک groma حکاکی شده است.

در اثبات مستحکمی از نقش اساسی نقشه برداران رومی، می ­توان به آنها وظیفه در مشخص كردن خطوط مرزی بین المللی که امپراتوری روم را از همسایگان خارجی خود جدا می­ کرده است، اشاره کرد. لژیون­های (خواص) رومی شامل 5000 مرد بودند، از جمله گروهی نخبه معروف به ” Immunes ” که شامل 200 متخصص در معماری، ساختمان، سنگ تراشی سنگی، مهندسی و نقشه برداری بودند. در آن گروه، اعضایی متشکل از ده نقشه بردار به نام ” metator” قرار داشته است.

ما می دانیم که سه لژیون (گروه خواص) مسئول ساخت و نقشه برداری از دیوار هادریان و متعاقبا آنتونین دیوار در امتداد انتهای شمالی مستعمره رومی غربی بریتانیا: لژیون­های (گروه­های) 2 ، 6 و 20 بودند. این بدان معناست که در لژیون­ های مسئول این پروژه ها فقط 30 نقشه بردار برای هر کار بررسی مورد نیاز وجود داشته است. از آن زمان کشف قابل ملاحظه ­ای که در امتداد دیوار آنتونین بین گلاسکو و ادینبورگ مشاهده شد: 19 تخته سنگ حکاکی شده توسط نقشه­ برداران برای یادبود هر بخش از دیواری که بنا می­ کردند، تقریباً از 138-142 میلادی وجود داشته است. در هر یک از سنگ­ های اختصاصی، نام امپراتور آنتونینوس را به همراه نام لژیون و طول دیوار  به شکل کامل به همراه دارد، برخی از آنها دقیقاً به اندازه ­ی یک گام رومی هستند (یعنی پنج پا رومی).

زنجیره ادموند گونتر

پس از پایان دوره روم (در حدود 460 میلادی)، نقشه ­برداری توسط متخصصان حرفه ­ای ادامه یافت – در تمام قرون تاریک و فراتر از مگنا کارتا در 1215 به نمایندگی از پادشاه جان، در زمان زمامداری داروغه ناتینگهام. در حقیقت، ما حتی به یک قسمت از مجموعه تلویزیونی سیاه و سفید رابین هود را یاد می آوریم که نقشه ­برداران پادشاه با استفاده از طناب گره دار و اصالت تاریخی شگفت انگیز اندازه گیری می­کردند.

تا زمانی­ که که پروفسور ادموند گونتر از کالج گرشام در دانشگاه لندن زنجیره گانتر خود را (حدود سال 1620) اختراع کرد که یک روش اندازه­ گیری فلزی در اختیار نقشه ­برداران مرزی قرار گرفت. این وسیله کاملاً دست و پا گیر از یک زنجیره فلزی با 100 پیوند تشکیل شده بود (هر پیوند 0.66 فوت انگلیسی ، یعنی 20/12 سانتی­متر اندازه­گیری شد).

سرانجام در دهه 1880 میلادی با استفاده از غلتک ­های طویل سیم کرانولین – که در یک بوم باریک برای سهولت حمل و نقل، باز کردن قفل و چرخش مجدد استفاده می ­شده است – برای تعیین مسافت تا 330 فوت (تقریباً 100 متر) استفاده شد.

زمانی ­که مترهای الکترونیکی از راه دور در دهه 1950 اختراع شدند، چنین نواری برای مسافت­ های طولانی منسوخ شد. در حال حاضر، نقشه برداران قادر به اندازه ­گیری ­های دوربرد با دقت در حد چند میلی متر دقیق هستند.

در رابطه با پنجاهمین سالگرد فرود آمدن اولین انسان روی ماه در سال 1969، اخیراً درمورد بسته آزمایش­ های سطح آپولو لونار (ALSEP) تحقیق کردیم. این پروژه همیشه از زمانی که ما آموخته ایم که “Buzz” آلدرین یک بانک بازتابنده را روی سطح ماه در دریای سکون قرار داده است، همیشه مارا به خود جلب کرده است.

آن­ها برای 50 سال گذشته به طور مداوم برای اندازه ­گیری مسافت استفاده شده ­اند، در حال حاضر عمدتا از دو رصدخانه زمین (یکی در فورت دیویس، تگزاس، ایالات متحده و دیگری در نیس فرانسه) واقع شده­ اند. به لطف لیزرهای فوق­العاده قدرتمند قمری، امروزه فاصله بین زمین و ماه با دقتی کمتر از یک سانتی ­متر مشخص شده است!

نقشه برداران مشهور تاریخ

در تاریخ اخیر، مجموعه ای از بناها و ویژگی های طبیعی در ادای احترام به نقشه برداران ساخته شده است. نمونه بارز و برجسته نامگذاری بلندترین کوه جهان به افتخار ژنرال نقشه بردار هند آقای جرج اورست است. رودخانه ها، کوه ها و ویژگی های بی شمار دیگری اکنون نام جیمز کوک را دارند که نخستین بار به عنوان نقشه بردار زمینی در نیوفاندلند تحت عنوان ساموئل هلند و سایر نقشه برداران بزرگ کانادایی آموزش دیده بود و جیمز کوک خود به وضوح از نقشه بردار بودن به خود افتخار می کرد، زیرا او کاملا به عمد این کلمه را با قلم مسی در نقشه های اجرا شده درخشان خود نوشت.

گوتزون بورگلم  سر چهار رئیس جمهور آمریکا را در تپه های سیاه داکوتای جنوبی در کوهستان حک کرد. راشمور بین سال های 39-1930، سه نفر از این افراد قبلا نقشه بردار بودند – جورج واشنگتن در سن 17 سالگی نقشه بردار ناحیه ای در ایالت کالپر شد، توماس جفرسون نقشه بردار منطقه ای آلبرمرل و آبراهام لینکن معاون ناظر ناحیه ای از استان سانگمون در ایلینویز بود.

هالیوود

به خصوص از تماشای فیلم­ های هالیوود برای دیدن نمایندگان نقشه برداران لذت می برید، و البته نمونه های زیادی وجود دارد. از جمله بازیگران بزرگی که نقش نقشه بردار را بازی کردند می توان به راندولف اسکات (کارسون سیتی و میراث بیایان)، جان وین (مبارزات کنتاکی)، جیمز میسون (سفر به مرکز زمین)، برد پیت (هفت سال در تبت)، هیو گرانت (مرد انگلیسی که از تپه بالا رفت اما کوهی آمد)، دانیل دی-لوئیس (خون خواهد شد) و نیکول کیدمن (ملکه بیابان) اشاره کرد. نقشه برداری حتی در سریال های تلویزیونی نیز ارائه شده است: از MacGyver ساخت “تئودولیت” از دو چوب، یک جفت گوشواره و برخی نوارهای گراف و پیتر گریوز نیز با استفاده از یک تئودولیت برای ردیابی یک وسیله نقلیه مشکوک در مأموریت غیر ممکن، تا جنیفر گارنر وانمود می کند که در یک بخش نقشه بردار پیاده سازی می کند تا در یک قسمت از نام مستعارها بدی کند (کامل با یک طراح کلاه قرمزی سخت!).

نتیجه گیری

بدیهی است که نقشه برداران نه تنها در همه جا، بلکه در تکامل جوامع متمدن در طول تاریخ نیز ضروری هستند. و گرچه فعالیت های نقشه برداری روزانه با پیشرفت فناوری مدرن ممکن است در حال تغییر باشد، نقش نقشه برداران در جهان جغرافیایی آینده حتی از اهمیت بیشتری برخوردار می شود.

[1] امثال سلیمان (درعبری:משלי به معنی «کنایه‌ها») یکی از بخش‌های کتوبیم تنخ و از نوشته‌های پیامبران در عهد عتیق انجیل است

[2] یادمانی پیشاتاریخی در دشت سالزبری ویلتشر در جنوب انگلستان است

منبع: www.gim-international.com

مطالب مرتبط:

۱. کاریکاتور های نقشه برداری
۲. گزارش تصویری کلاس نقشه برداری اجرایی
۳. Topcon یکپارچه ­سازی پیشرفته Bentley را برای پردازش­های فتوگرامتری هوایی اعلام کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دوره آموزشی نقشه برداری اجرایی کلیک کنید.