| دکتر یحیی جمور در گفتوگویی با سایت سازمان نقشه برداری کشور، با بیان اینکه نشست زمین در بسیاری از کشورهای جهان در اثر استخراج منابع سیال زیرزمینی همچون آب، نفت و گاز همچنین به دنبال تراکم رسوبات غیر متراکم ناشی از کاهش سطح ایستایی اتفاق می‌افتد؛ اظهار داشت: تغییرات آب و هوایی کره زمین همانند خشکسالی، در این زمینه مزید بر علت است. در کشور ما این پدیده در اثر استحصال بی‌رویه آب‌های زیرزمینی جهت فعالیت‌های کشاورزی، صنعت و شرب به دلیل توسعه جمعیت، رو به افزایش است. از این رو شناسایی مناطق فرونشست و برآورد نرخ آن، مسلما نقش بسزایی در مدیریت و کنترل این پدیده خواهد داشت.
معاون فنی سازمان نقشه برداری کشور با اشاره به مطالعاتی که این سازمان با استفاده از داده‌ها و اطلاعات مکانی موجود، شبکه مبنایی مختلف و به کارگیری تجهیزات مورد نیاز و متخصصین اندازه‌گیری در زمینه فرونشست مناطقی از کشور از سال های دور انجام داده است؛ افزود: وقوع تغییرات ارتفاعی در منطقه تهران اولین بار پس از تکرار اندازه‌گیری خطوط ترازیابی در شمال بزرگراه آزادگان در سال ۱۳۸۰ دیده شد و مشخص گردید در امتداد بزرگراه آزادگان نشستی معادل” ۲۰ /۱ “متر و در امتداد بزرگراه آیت ا.. سعیدی حدود” ۹۹/۰ “متردر طول ۹ سال وجود داشته است. مطالعات بعدی فرونشست در مناطق دیگری در جنوب شرقی و پایین‌تر از بزرگراه آزادگان را نشان داد. بررسی‌های به عمل آمده نشان داد بیشترین فرونشست استان تهران مربوط به مناطق جنوب غربی می‌باشد که به نظر می آید برداشت بیش از اندازه آب‌های زیرزمینی و افت شدید سطح آب‌های زیزمینی و ضخامت زیاد نهشته‌های ریز دانه در این منطقه عامل اصلی این پدیده است. ۲۰ سانتی متر فرونشست در تهران به گفته جمور، بر پایه مطالعات یکسال اخیر، بیشترین نرخ فرونشست در تهران حدود ۲۰ سانتی متر در سال است که عمدتا مربوط به محدوده مناطقی چون “شهریار”، “رباط کریم” و “اسلامشهر” می‌باشد. مناطق مسکونی در معرض بالاترین فرونشست‌های استان تهران نیز مربوط به روستاهای “اسدآباد”، “کردزا” و مجتمع مسکونی صنعتی “والفجر “می‌باشد که دارای نرخی معادل ۱۶۰ تا ۱۷۹٫۹ میلیمتر در سال است.
معاون فنی سازمان نقشه برداری کشور، ادامه داد: مطالعات یکسال اخیر نشان می دهد که دشت ورامین ازقطب‌های مهم کشاورزی استان تهران بابرداشت بی‌رویه بازسفره‌های زیرزمینی روبروست. این برداشت بی رویه ازآب‌های زیرزمینی علاوه برواردساختن آسیب جدی به آبخوان‌های منطقه،موجب فرونشست گسترده در این دشت شده است.حداکثرنرخ فرونشست این منطقه درمسیرراه آهن تهران- مشهد،بین روستاهای”طاهرآباد” و”سلمان آباد”بانرخی معادل۲۰سانتیمتردرسال می باشد. بحران فرونشست در برخی مناطق استان قم جمور با اشاره به مطالعاتی که سازمان نقشه برداری کشور در استان قم داشته، خاطرنشان کرد: نرخ فرونشست دربرخی از مناطق استان قم همچون”جعفریه” تا حدود ۲۱سانتیمتر در سال نیز می رسد. دشت علی‌آباد و مخصوصا روستای نورآباد نیز با میانگین نرخ فرونشست حدود ۱۷ سانتیمتر در سال جز مناطقی هستند که بیشترین فرونشست را تجربه کرده اند. بحران فرونشست این دو منطقه به نظر می رسد به دلیل کاهش منابع آبی در اثر احداث سد در بالادست و حفر چاه‌های کشاورزی باشد.
نتایج آخرین فرونشست در منطقه تربت جام معاون فنی سازمان نقشه برداری همچنین از آخرین نتایج مطالعه فرونشستها در منطقه تربت جام خبر داد و گفت: بیشترین میزان فرونشست در این منطقه حدود ۱۸۰ میلیمتر در سال مربوط به محدوده بالای مسیل “کال سمنگان” است. در مناطق مسکونی نیز بیشترین میزان فرونشست مربوط به اطراف روستای خرم آباد با حدود ۱۳۰ میلیمتر در سال و کمترین میزان ۱۰ میلیمتر در سال و مربوط به اطراف روستای محود آباد سفلی، روستای” سماخون “و “کاریزنو” و همین‌طور اطراف شهر” قلندرآباد” است. منبع: سایت سازمان نقشه برداری |
۲۰ سانتیمتر فرونشست سالانه در تهران/ ثبت بیشترین تغییرات در شهریار، رباط کریم و اسلامشهر/بحران فرونشست در قم
