نقشه نگاری، ترکیبی از علم و هنر
کارتوگرافی یا نقشه نگاری علم و هنر رسم نقشه است. نقشه هایی که به کمک این فن ترسیم می شوند از مرزهای زمینی و میان کشورها تا مرز نقشه های آسمان گسترده شده اند. کارتوگرافی از دو کلمه کارتوگرام (Cartogram) به معنی نقشه های آماری جغرافیایی و گرافی (Graphy) به معنی ترسیم کردن گرفته شده است. دانش کارتوگرافی، ترکیبی از علم، تکنیک و هنر زیبایی شناسی است که در قالب اطلاعاتی درباره عوارض و پدیده های شهرها و کشورها ترسیم می شود. در تهیه نقشه های کارتوگرافی مراحلی مثل ژئودزی، عملیات زمینی، فتوگرامتری و … انجام می شود و امروزه تصاویر ماهواره ای و جی پی اس تحول بزرگی در این روش علمی ایجاده کرده اند. در نقشه نگاری مراحل مقیاس بندی، تصویربرداری، طراحی و ترسیم انجام می شود و نقشه ها بسته به نوع آنها کاربردهای مختلف پیدا می کنند.
قدمت رسم نقشه
قدیمی ترین نقشه های جهان حدود سال ۱۵۰ میلادی پیش رسم شده اند. بطلمیوس نخستین کسی بود که نقشه هایی از جهان با تصوری که آن زمان انسان از زمین داشت ترسیم کرده بود. در آن نقشه ها فقط قسمت هایی از قاره های آسیا، اروپا و آفریقا رسم شده بود و شکل دریاها با آنچه امروز می دانیم تفاوت بسیاری داشت. نیکلاس دیفر نخستین کسی بود که نقشه جهان را تقریبا به شکل امروزی در سال ۱۷۵۳ میلادی ترسیم کرد و بعد از آن نقشه ها کامل تر شدند. در مورد نقشه هایی که از ایران و مناطق اطراف تهیه می شده است نیز به طور کلی تا قرن چهارم قمری ریشه نقشه برداری همه جغرافی دانان ازجمله خوارزمی و بلخی از کارهای بطلمیوس الهام گرفته شده است.
استفاده از نقشه
اگر به اطرافتان نگاه کنید، انواع مختلفی از نقشه را خواهید دید. نقشه ها تقریبا همه چیز را نشان می دهند، از تعداد خانه ها در یک شهر گرفته تا شهرها در یک کشور و محل عملیات جنگی، تعداد انسان های مستقر در یک محل و یا وضعیت آب و هوا، به دلیل تغییرات، سریع روی زمین، مرتبا نقشه های جدید با اطلاعات روز ترسیم می شوند.
