ژئوماتیکسیستم اطلاعات مکانی

بررسی مدل سازی های موجود در GIS/دنیای واقعی و نمایش آن

GIS Data Model
آموزش نقشه برداری آپسیس

وقتی با داده ها و اطلاعات مرتبط با جغرافیا یا مکان سروکار داریم معمولاً در تلاش هستیم تا بخشی از دنیای واقعی را به آن شکلی که هست یا بوده یا خواهد بود نمایش دهیم. یک سیستم کامپیوتری می­تواند به ایجاد و ذخیره چنین نمایشی کمک کند. ما خود را به بخش­هایی از دنیای واقعی محدود می­کنیم چرا که نمی­توانیم آن را به طور کامل نمایش دهیم. به این سوال که کدام قسمت­ها باید نمایش داده شود این گونه پاسخ می­دهیم که این موضوع کاملاً به هدف ما بستگی دارد. یک نمایش صحیح کامپیوتری از دنیای واقعی این امکان را به ما می­دهد که داده های مرتبط را وارد، ذخیره و تحلیل کنیم و حتی آن ها را به سیستم های دیگر انتقال دهیم.

مدل سازی

   مدل سازی واژه­ای است رایج که خیلی وقت ها از آن استفاده می­شود و معانی متفاوتی دارد. نمایش بخشی از دنیای واقعی می­تواند یک مدل از آن بخش در نظر گرفته شود. از این جهت به آن یک مدل می­گوییم چون که نمایش آن، ویژگی­های خاص مشترک با دنیای واقعی را در بر خواهد داشت و به ما امکان مطالعه­ی این نمایش را می­دهد؛ یعنی مدل جایگزین دنیای واقعی شده­ است. ما می­توانیم داده­ ها را در یک مدل تغییر دهیم و اثر این تغییرات را بررسی کنیم که این خود یکی از مزایای مدل به شمار می­رود چرا که در دنیای واقعی ما نمی­توانیم یا اجازه نداریم چنین تغییراتی را به وجود آوریم.

در مبحث ارائه و نمایش، مدل­ها در انواع گوناگون ظاهر می­شوند، در GIS آشناترین نوع مدل نقشه است. یک نقشه مدل کوچک شده­ی بخش­هایی از دنیای واقعی است. نقشه های چاپی یا کاغذی شناخته شده ترین نوع هستند اما نقشه های رقومی نیز وجود دارند.

کلاس مهم دیگری از مدل­ها، پایگاه­های داده هستند. یک پایگاه­ داده معمولاً حجم قابل ملاحظه­ای از داده در خود ذخیره می­کند و توابع بسیاری را برای اعمال روی این داده­ها در دسترس قرار می­دهد. به وضوح مشخص است که ما علاقه ­مندیم روی پایگاه ­های داده ای که داده­های مکانی را ذخیره می­کنند بحث داشته باشیم.

عبارت مدل­سازی داده یک نام رایج در مرحله­ی ایجاد پایگاه داده می­باشد. این پروسه شناسه­ی انواع داده­هایی را که قرار است در پایگاه داده ذخیره شوند و همچنین ارتباط بین این انواع داده را مد نظر قرار می­دهد. در فرآیند مدل­سازی مهمترین ابزار مدل­داده می­باشد.

یک مدل داده پدیده های دنیای واقعی را توصیف می­کند و ساختار داده مورد نیاز برای حل مسئله خاص و ارتباط درونی بین ساختارها را تعریف می کند. دیاگرام ER[1] مثالی از این نوع است که بیشتر توسط طراحان و تحلیل گران سیستم به کار می­رود. علاوه براین مدل­داده تعیین می­کند یک DBMS[2] چگونه داده را درون خود، به کاربران و برنامه­های کاربردی نمایش دهد. موجودیت- ارتباط، سلسله مراتبی،  شبکه ای و مدل های داده شئ­گرا برخی از انواع مدل پایگاه داده­ می­باشند. (برای توضیحات بیشتر به عنوان نمونه می­توانید به http://hpkclasses.ir رجوع کنید.)

data layers (www.apsis.ir)

در حوزه­ سیستم های اطلاعات جغرافیایی، مدل داده­ای تحت عنوان GIS Data Model مطرح می شود. یک مدل داده در سیستم اطلاعات جغرافیایی یک طرح ریاضی برای نمایش اشیاء یا سطوح مکانی به عنوان داده می­باشد. برای مثال، مدل داده برداری یا وکتور پدیده­ها را بر اساس مجموعه­ای از نقاط، خطوط، و چندضلعی ها نمایش می دهد. مدل داده رستر پدیده ها را بر اساس سلول ماتریس ها نمایش می دهد که این سلول ها در داخل خود مقداری عددی را ذخیره کرده اند، و مدل داده TIN[3] پدیده­ها را بر اساس مجموعه ای از مثلث های پیوسته که با یکدیگر همپوشانی ندارند نشان می دهد.

[۱]  Entity-Relationship

[۲] Database Management System

[۳] Triangulation Irregular Network

real world

تصویر ساده­ای از ساختار و نحوه نمایش رستر و وکتور

 

نقشه ها و پایگاه های داده می ­تواند به عنوان مدل های ایستا در نظر گرفته شوند. مدل ­های ایستا در هر لحظه از زمان تنها یک حالت و وضعیت از اشیاء را نشان می­دهند. معمولاً پیشرفت­ها و تغییرات صورت گرفته در دنیای واقعی به سادگی توسط این مدل­ها تشخیص داده نمی­شوند. در مقابل این مدل­های پویا یا مدل­های پردازشی هستند که این مسئله را دقیق پوشش می­دهند. این مدل­ها برای تغییرات صورت گرفته یا تغییرات در حال انجام و یا تغییراتی که بعداً صورت خواهند گرفت اهمیت قائل می­شوند. مدل­های پویا ذاتاً پیچیده­تر از مدل­های ایستا می­باشند و معمولاً برای دستیابی به نمایشی از پروسه­های در حال انجام به محاسبات بسیار بیشتری نیاز دارند. مدل­های شبیه سازی نیز دسته­ دیگری از مدل های پویا هستند که امکان شبیه سازی فرآیندهای دنیای واقعی را فرآهم می آورند.


دیدگاهتان را بنویسید