انواع مختلف ترازیاب های مورد استفاده در نقشه برداری

ترازیاب های مختلفی در عملیات های ترازیابی نقشه برداری وجود دارند. پروسه اندازه گیری فواصل قائم در نقشه برداری را ترازیابی می نامند.

برای اجرای عملیات ترازیابی، به تجهیزات تراز برای میزان نمودن و قرائت عوارض نیاز داریم. امروزه، فناوری به نقشه برداری نیز رسوخ نموده و ابزارهای بسیاری با روش های اندازه گیری ساده طراحی شده اند. اینجا به بحث در ارتباط با ترازیاب های مختلف مورد استفاده در ترازیابی می پردازیم.

انواع ترازیاب های مورد استفاده در ترازیابی

انواع مختلف ترازیاب های مورد استفاده در ترازیابی نقشه برداری عبارتند از:

• ترازیاب کوتاه (Dumpy level)
• ترازیاب Y
• ترازیاب کوشینگ (Cushing’s level)
• ترازیاب مایل (Tilting level)
• ترازیاب برگشت پذیر کوک
• ترازیاب خودکار (Automatic level)

تراز کوتاه

ترازیاب کوتاه پر استفاده ترین ابزار در ترازیابی است. در این سطح، حرکت تلسکوپ در صفحه افقی اش محدود و نسبت به تکیه گاهش ثابت شده است. یک لوله حبابی در بالای تلسکوپ تعبیه شده است.

اگرچه، صفحه ترازباب می تواند با تلسکوپ در صفحه افقی اش دوران کند. تلسکوپ مورد بحث یک سیستم میزان داخلی است که از یک لوله فلزی که حاوی ۴ قسمت زیر است، تشکیل یافته است:

• عدسی شیئی
• عدسی منفی
• دیافراگم
• چشمی

عدسی شیئی

عدسی شیئی باید از ترکیب شیشه تاج و شیشه سنگ ساخته شده باشد. در نتیجه این ترکیب، برخی عیوب نظیر انحراف کروی و انحراف رنگی می توانند حذف شوند. یک لایه نازک پوششی که شاخص بازتابی کمتری نسبت به شیشه دارد روی عدسی شیئی تعبیه شده است تا خطای ناشی از بازتاب را کاهش دهد.

عدسی منفی

عدسی منفی در همان محور عدسی شیئی واقع شده است و بنابراین، محور اپتیکی هر دو عدسی یکسان است.

دیافراگم

دیافراگم درون لوله اصلی واقع شده و دارای تارهای مویی افقی و قائم است که از طریق پیچ های تسمه ای تعدیل شده اند. تارهای مویی از فلز تیره ای نظیر سیم های رشته ای ساخته شده اند که در یک موقعیت دقیق در حلقه دیافراگم قرار داده شده اند. برای اهداف ترازیابی استادیمتری، دو تار مویی افقی اضافی در بالا و پایین تار افقی اصلی ارائه شده است.

چشمی

عدسی چشمی قابلیت دید به عارضه را در کنار تارهای مویی فراهم آورده است. تصویر دیده شده در چشمی بزرگ نمایی شده و معکوس است. برخی چشمی ها تصویر را به حالت طبیعی بازگردانده و در اصطلاح چشمی های راست کننده نامیده می شوند.

ترازیاب Y

ترازیاب Y و یا Wye از یک قاب Y شکل که تلسکوپ را تحت حمایت قرار می دهد تشکیل شده است. تلسکوپ را می توان با استفاده از پیچ های گیره ای رها کننده، از تکیه گاه Y شکل جدا نمود. این قاب های Y شکل در قالب یک مخروط قائم مرتب شده اند که به دوران تلسکوپ کمک می کند.

در مقایسه با ترازیاب کوتاه، تعدیل ها در ترازیاب Y به سرعت می توانند تحت آزمایش قرار گیرند. اگرچه، ممکن است بخش های باز ترازیاب در معرض سایش و اصطکاک باشند.

ترازیاب کوشینگ

در مورد ترازیاب کوشینگ، دوران تلسکوپ حول محور طولی اش محدود بوده و غیر قابل جابجایی است. اگرچه، بخش شیئی و چشمی در این ترازیاب قابل تعویض و جابجایی هستند.

ترازیاب مایل

ترازیاب مایل شامل یک تلسکوپ است که قابلیت دوران افقی و همچنین دورانی در حدود ۴ درجه در صفحه قائم را دارد. در مرکز قرار دادن حباب در این نوع ترازیاب به سادگی قابل انجام است. اگرچه، در هر مرتبه استقرار، حباب باید با کمک پیچ مایل در مرکز قرار گیرد.

مزیت اصلی ترازیاب مایل این است که این ترازیاب برای مواقعی که هدف انجام مشاهدات اندکی با یک بار استقرار ترازیاب است، مفید و کارامد است.

ترازیاب برگشت پذیر کوک

تراز برگشت پذیر کوک ترکیبی از ترازهای کوتاه و Y است. در این ابزار، تلسکوپ می تواند بدون دوران دادن کل مجموعه، وارونه شود. خطای کلیماسیون را می توان از طریق قرائت های تلسکوپ در حالات حباب به راست و حباب به چپ حذف نمود.

ترازیاب خودکار

ترازیاب خودکار مشابه تراز کوتاه است. در این مورد تلسکوپ نسبت به نگهدارنده اش ثابت شده است. تراز دایره شکل را می توان برای ترازیابی تقریبی به یک سمت تلسکوپ نصب نمود. برای ترازیابی دقیق تر، یک کمپانساتور به بخش داخلی تلسکوپ اضافه شده است.

کمپانساتور برای تراز شدن بصورت خودکار به ابزار کمک می کند. کمپانساتور را استابیلایزر (تثبیت کننده) نیز می نامند که شامل دو منشور ثابت است و یک مسیر اپتیکی بین چشمی و عدسی شیئی ایجاد می کنند.

در اثر رفتار جاذبه، کمپانساتور باعث می شود که سیستم اپتیکی بطور خورکار به سمت موقعیت دقیق خط دید تاب بخورد. اگرچه پیش از پروسه ترازیابی باید کمپانساتور را مورد بررسی قرار داد.

برای ارزیابی کمپانساتور، پیچ های پایه را اندکی حرکت دهید، اگر قرائت های ترازیاب ثابت باقی ماندند کمپانساتور درست عمل می کند. اگر قرائت ها ثابت نماندند، ضربه آرامی به تلسکوپ بزنید تا کمپانساتور آزاد شود. ترازیاب خودکار را ترازیاب خود تنظیم نیز می نامند.

منبع: theconstructor.org